论奥古斯丁的“根本恶”观念

　　[1]奥古斯丁，《忏悔录》（周士良译），第1卷第7节，商务印书馆，2013年；拉丁文版(Migne, PL: S. Aurelii Augustini Opera Omnia: Patrologiae Latinae，下同，不再注出)1.7.11:Exaudi, Deus. Vae peccatis hominum! Et homo dicit haec, et misereris eius, quoniam tu fecisti eum et peccatum non fecisti in eo.

　　[2]奥古斯丁，《忏悔录》，第7卷第5节；拉丁文版7.5.7:Unde est igitur, quoniam Deus fecit haec omnia bonus bona.

　　[3]奥古斯丁，《忏悔录》，第2卷第9节；拉丁文版2.9.17:Quid erat ille affectus animi? Certe enim plane turpis erat nimis, et vae mihi erat , qui habebam illum. Sed tamen quid erat?Delictaquis intellegit?

　　[4]奥古斯丁，《忏悔录》，第3卷第11节。

　　[5]奥古斯丁，《忏悔录》，第7卷第10节；拉丁文版7.10.16:Et inde admonitus redire ad memet ipsum intravi in intima mea duce te et potui, quoniamfactus es adiutor meus.

　　[6]奥古斯丁，《忏悔录》第1卷第7章；拉丁文版1.7. 11:Ita imbecillitas membrorum infantilium innocens est, non animus infantium. Vidi ego et expertus sumzelantem parvulum; nondum loquebatur et intuebatur pallidus amaro aspectu collactaneum suum.

　　[7]St. Augustine,the Literal Meaning of Genesis,8.13.18, Translated and annotated by John Hammond Taylor, S. J., Gonzaga University, Spokane, Washington, Paulist press, 1982；拉丁文版8.13.28: Ipsa per se praecepti conservation bonum illi esset, et transgression malum.

　　[8]St. Augustine,the Literal Meaning of Genesis8.13.30；8.13.30: Apeccante nihil aliud appetitum est, nisi not esse sub dominatione Dei, quando illudadmissum est ,in quone admitteretur, sola deberet iussio dominantis attendi.

　　[9]奥古斯丁多次谈到骄傲（以及从它流出的所有恶）是对上帝的一种恶意模仿。见Conf. 2.6.13;De civ. Dei19.12.2;De vera relig.45.84 (CCL 32.243,21-23; ML 34.160)。

　　[10]St. Augustine,the Literal Meaning of Genesis,8.14.31；拉丁文版8.14.31: malum autem inobedientiae, id est, superbiae et contumaciae, perversae imitationis Dei etnoxiae libertatis.

　　[11]St. Augustine,the Literal Meaning of Genesis,11.34.46；拉丁文版11.34.46: illa ipsa prope amicitia pudore onerabat post peccatum, quae fiduciam dabat ante peccatum.

　　[12]奥古斯丁，“论真宗教”第11章，见于奥古斯丁，《论秩序》（石敏敏译），第217-218页，中国社会科学出版社，2017年。

　　[13]奥古斯丁，“论真宗教”第11章，见于奥古斯丁，《论秩序》，第218页。

　　[14]奥古斯丁，“论真宗教”第11章，见于奥古斯丁，《论秩序》，第218页。

　　[15]奥古斯丁，《忏悔录》第2卷第3节。

　　[16]奥古斯丁，《忏悔录》第2卷第3节。

　　[17]奥古斯丁，《忏悔录》第2卷第3节；见于拉丁文版2.3.6:et praeceps ibam tanta caecitate, ut inter coaetaneos meos puderet me minoris dedecoris, quoniam audiebam eos iactantes flagitia sua et tanto gloriantes magis, quanto magis turpes essent, etlibebat facere non solum libidine facti verum etiam laudis.

　　[18]奥古斯丁，《忏悔录》第2卷第4节。

　　[19]奥古斯丁，《忏悔录》第2卷第9节；拉丁文版2.9.17:in quo me non libebat id quod furabar, sed quia furabar.

　　[20]奥古斯丁，《忏悔录》第2卷第9节；拉丁文版2.9.17:quod me solum facere prorsus non liberet, nec facerem. O nimis inimicaamicitia, seductio mentis investigabilis, ex ludo et ioco nocendi aviditas, et alieni damni appetitus, nulla lucri mei, nulla ulciscendi libidine, sed cum dicitur: "Eamus, faciamus" et pudet non esse impudentem.

　　[21]奥古斯丁，《忏悔录》第2卷第3节。

　　[22]奥古斯丁，《忏悔录》第2卷第3节；拉丁文版2.3.6: quibusobtemperare erubescerem.

　　[23]奥古斯丁，《忏悔录》第2卷第3节。

　　[24]奥古斯丁，《忏悔录》第2卷第9节；拉丁文版2.9.17:Risus erat quasi titillato corde, quod fallebamus eos, qui haec a nobis fieri non putabant et vehementer nolebant. Cur ergo eo me delectabat, quo id non faciebam solus? An quia etiam nemo facile solus ridet? Nemo quidem facile, sed tamen etiam solos et singulos homines, cum alius nemo praesens est, vincit risus aliquando, si aliquid nimie ridiculum vel sensibus occurrit vel animo. At ego illud solus non facerem, non facerem omnino solus.

　　[25]莱因霍尔德尼布尔，《道德的人与不道德的社会》（蒋庆等译），第7页，贵州人民出版社，1998年。

　　[26]莱因霍尔德尼布尔，《道德的人与不道德的社会》（蒋庆等译），第7页，贵州人民出版社，1998年。

　　[27]莱因霍尔德尼布尔，《道德的人与不道德的社会》（蒋庆等译），第7页，贵州人民出版社，1998年。

　　[28]奥古斯丁，《忏悔录》第2卷第4节；2.4.9:Ecce cor meum, Deus, ecce cor meum, quod miseratus es in imo abyssi. Dicat tibi nunc ecce cor meum, quid ibi quaerebat, ut essem gratis malus et malitiae meae causa nulla esset nisi malitia. Foeda erat, et amavi eam; amaviperire, amavi defectum meum, non illud, ad quod deficiebam, sed defectum meum ipsum amavi,turpis anima et dissiliens a firmamento tuoin exterminium, non dedecore aliquid, seddedecus appetens.

　　[29]《<创世记>字释》第7卷第27章第38节；7.27.38male autem vivere iam non est naturae, sed perversae voluntatis.

　　[30]奥古斯丁，“论信望爱手册”第22章，见于《论信望爱》（许一新译）第44页，三联书店，2014年。

　　[31]奥古斯丁，《忏悔录》第8卷第5节，见拉丁文版8.5.12:Frustra condelectabar legi tuaesecundum interiorem hominem, cum alia lexin membris meisrepugnaretlegi mentis meaeet captivum me duceretin lege peccati, quae in membris meiserat. Lex enim peccati est violentia consuetudinis, quatrahitur et tenetur etiam invitus animus eo merito, quo in eam volens illabitur.

　　[32]奥古斯丁，《忏悔录》第7卷第12节；拉丁文版7.12.18:malumque illud, quod quaerebam unde esset, non estsubstantia.

　　[33]奥古斯丁，《忏悔录》第2卷第5节；拉丁文版2.5.10:Amicitia quoque hominum caro nodo dulcis est propter unitatem de multis animis.

　　[34]奥古斯丁，《忏悔录》第4卷第8节；拉丁文版4.8.13:Alia erant, quae in eis amplius capiebant animum, colloqui et corridere et vicissim benevole obsequi, simul legere libros dulciloquos,simul nugari et simul honestari, dissentire interdum sine odiotamquam ipse homo secum.

　　[35]奥古斯丁，《忏悔录》第4卷第9节；拉丁文版4.9.14:Hoc est, quoddiligitur in amicis et sic diligitur, ut rea sibi sit humanaconscientia, si nonamaverit redamantem aut si amantem non redamaverit, nihil quaerens ex eius corpore praeter indicia benevolentiae.

　　[36]2.8.16:Ergo amavi ibi etiamconsortium eorum, cum quibus id feci. Non ergo nihil aliud quam furtum amavi; immo vero nihil aliud, quia et illudnihil est.

　　[37]奥古斯丁，《上帝之城》中册（吴飞译），第14卷第3章第2节，上海三联书店，2008年。

　　[38]奥古斯丁，《忏悔录》第2卷第8节；拉丁文版2.6.14:Quid ergo in illo furto egodilexi et in quo Dominum meum velvitiose atque perverse imitatus sum? An libuit facere contra legem saltem fallacia, quia potentatu non poteram, utmancam libertatem captivus imitarer faciendo impune quod non liceret tenebrosa omnipotentiae similitudine?

　　[39]奥古斯丁，《忏悔录》第2卷第6节；拉丁文版2.6.13:Nam et superbia celsitudinem imitatur,

　　[40]奥古斯丁，《忏悔录》第2卷第6节；拉丁文版2.6.12:Et nunc, Domine Deus meus, quaero, quid me in furtodelectaverit, et eccespecies nulla est: non dico sicut in aequitate atque prudentia, sed neque sicut in mente hominis atque memoria et sensibus et vegetante vita, neque sicut speciosa sunt sidera et decora locis suis et terra et mare plena fetibus, qui succedunt nascendo decedentibus; non saltem ut est quaedamdefectiva species et umbratica vitiis fallentibus.